Czuję się źle, więc… jem. Jedzenie emocjonalne.

CZUJĘ SIĘ ŹLE, WIĘC… JEM. Jedzenie emocjonalne. Jak je rozpoznać.

Jedzenie emocjonalne jest mechanizmem polegającym na zaspokajaniu potrzeb psychicznych. Jemy emocjonalnie najczęściej wtedy, kiedy nie potrafimy poradzić sobie ze stresem, nudą, smutkiem, samotnością lub szukamy nagrody, czy rekompensaty za pewne braki emocjonalne.

Jedzenie emocjonalne najczęściej występuje w tak zwanym błędnym kole, które prezentuje się następująco:
bodziec- emocja – brak umiejętności regulacji/ identyfikacji tej emocji – chęć odciągnięcia uwagi, pocieszenie – jedzenie – chwilowa ulga– wyrzuty sumienia – frustracja – restrykcje żywieniowe – silny głód – podatność na trudne sytuacje – bodziec – emocja…

Jedzenie emocjonalne choć chwilowo może przynieść ulgę, często prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych w tym do problemów z chorobą otyłością i jej następstwami oraz poczuciem własnej wartości.

Jak rozpoznać jedzenie emocjonalne?

Kiedy emocje i uczucia kierują nas w stronę lodówki to zazwyczaj sięgamy po jedzenie nie z powodu głodu fizycznego.

Jedzenie jako ucieleśnienie nagrody
Psychologia odżywiania dostarcza wnikliwych informacji na temat tego, jak jedzenie staje się symbolem nagrody. Każdy kęs smacznego posiłku może działać jak mała gratyfikacja, która intensywnie wpływa na nasz ośrodek przyjemności w mózgu. Kiedy sięgamy po kawałek czekolady po długim dniu pracy czy zamawiamy ulubioną pizzę, aby uczcić osobisty sukces, jedzenie staje się czymś więcej niż sposobem na zaspokojenie głodu – to świętowanie siebie, swoich małych i dużych powodzeń.

Jedzenie jako konsekwencja przeżywanych emocji
Emocje mogą zarówno zwiększać, jak i zmniejszać apetyt. Np. silny stres u jednej grupy osób może być sygnałem, bodźcem do niekontrolowanego i nieuważnego jedzenia, podczas gdy druga grupa osób w odpowiedzi na stres będzie odczuwała blokadę i całkowicie straci apetyt.

Jedzenie jako substytut potrzeb emocjonalnych dziecka
Nawyki żywieniowe, w tym prawidłowa regulacja uczucia głodu i sytości, są kształtowane już we wczesnym dzieciństwie, a bez wątpienia rodzice odgrywają kluczową rolę w tych procesach.
W jaki sposób zachowania rodziców mogą wpływać na emocjonalne jedzenie u dzieci, a później w dorosłym życiu?
Jedzenia jako sposób nagradzania i karania. To może prowadzić do zniekształceń w sposobie, w jaki dzieci postrzegają jedzenie. Przykładowo, słodycze oferowane jako nagroda za dobre zachowanie mogą zwiększyć emocjonalną wartość tych pokarmów w percepcji dziecka.

Zdarza się, że dorosły zamiast okazania wsparcia emocjonalnego dziecku np. poprzez przytulenie, rozmowę, wspólnie spędzony czas zastępuje te czynności oferowaniem przekąsek, słodyczy, lodów. W przyszłości może to prowadzić do niezdrowych nawyków żywieniowych i mieć wpływ na rozwój emocjonalny i behawioralny dziecka.

Dzieci uczą się przez naśladowanie. Jeśli rodzice sięgają po jedzenie, aby radzić sobie ze stresem czy negatywnymi emocjami, dzieci mogą przejąć te same strategie kompensacyjne. Co gorsza rodzic może stosować tę samą metodę w reakcji na złość czy płacz dziecka.

Brak adekwatnej reakcji na apetyt i głód dziecka: Ignorowanie sygnałów głodu i sytości wysyłanych przez dziecko może prowadzić do problemów z regulacją jedzenia w przyszłości. Ważne jest, aby pozwolić dziecku decydować o tym, kiedy jest głodne, a kiedy czas zakończyć posiłek, ponieważ odczuwa sytość. Narzucanie przekąsek w ciągu dnia o nieregularnych porach lub zastępowanie zdrowszych produktów tylko tymi, które preferuje dziecko prowadzi do braku skupiania się na swoich potrzebach.

„Leci samolocik”, „Za mamę, za tatę”. Odwracanie uwagi dziecka, brak świadomego i uważnego jedzenia, przymusowe jedzenie. W nastoletnim i dorosłym życiu zaburza umiejętność identyfikacji głodu czy sytości, a osoba taka przestaje polegać na swojej wewnętrznej intuicji.

Przyjemne uczucie sytości – poczucie bezpieczeństwa
Jedzenie jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka, ale jego znaczenie wykracza poza czysto biologiczne funkcje. Wiele badań wskazuje, że sposób, w jaki jemy i jak się po jedzeniu czujemy, ma głębokie korzenie w naszej psychice. Przyjemne uczucie sytości może dawać poczucie bezpieczeństwa, którego na co dzień nam brakuje, stabilizować nasz nastrój i wpływać na ogólne samopoczucie.

Jak więc rozpoznać czy jesz emocjonalnie?
Zachęcam Cię abyś odpowiedział,-a  na pytania zamieszczone poniżej. Jeśli na większość padła odpowiedź twierdząca warto omówić swój problem ze specjalistą.

1. Sięgam po jedzenie nie czując głodu fizycznego.
2. Zaczynam myśleć o jedzeniu kiedy przydarzy mi się coś stresującego.
3. Podczas gdy już jem – nie zatrzymuję się kiedy poczuję sytość. Wyjadam wszystko co mam pod ręką / w domu.
4. Sięgam po jedzenie kiedy mam potrzebę odroczenia ważnego zadania
5. Nie jest to pełnowartościowy posiłek, zazwyczaj wybieram wysokokaloryczne przekąski, słodycze.
6. Robię wszystko, aby zawsze pożądane produkty znalazły się w domu „na czarną godzinę”.

Każda droga do zmiany zaczyna się od świadomości. Rozpoznanie tego, kiedy i dlaczego sięgamy po jedzenie, to pierwszy krok do zdrowszego stylu życia, a przede wszystkim poczucia żywieniowej wolności.