Psychodietetyka to dziedzina, która łączy wiedzę z zakresu psychologii i dietetyki, skupiając się na relacji między emocjami, a wyborami żywieniowymi oraz wpływem jedzenia na samopoczucie psychiczne. Psychodietetyk to specjalista, który wykorzystuje w swojej pracy interdyscyplinarne podejście do wspierania swoich pacjentów.
Swoją praktykę zawodową jako psychodietetyk (od 6 lat) mogłabym opisać następującymi słowami: interdyscyplinarne i holistyczne podejście do leczenia pacjentów z chorobą otyłościową i zaburzeniami odżywiania.
Postanowiłam więc – tym razem obszernie – opisać czym zajmuję się na co dzień i jakie wnioski płyną z mojej pracy. Oczywiście jest to spojrzenie moje – całkowicie subiektywne.
W codziennym życiu często spotykamy się z sytuacjami, gdzie emocje kształtują nasze podejście do jedzenia. Stres, smutek, radość, znudzenie – każde z tych uczuć może prowadzić do różnych decyzji żywieniowych. Dla wielu osób jedzenie staje się sposobem radzenia sobie z emocjami, co może prowadzić do niezdrowych nawyków, nadmiernego jedzenia lub odwrotnie – unikania jedzenia. Współpraca z psychodietetykiem pomaga zrozumieć te mechanizmy i oferuje skuteczne strategie radzenia sobie z emocjonalnym jedzeniem.
Zadania jakie podejmuję w swojej pracy to nie tylko opracowywanie planów żywieniowych, ale również rozpoznawanie i zmiana zachowań żywieniowych, które mogą być niekorzystne dla zdrowia pacjenta.
Pomagam zrozumieć, jak emocje wpływają na wybory żywieniowe, oraz uczę, jak radzić sobie ze stresem czy emocjami bez uciekania się do jedzenia.
Ponadto praca psychodietetyka jest kluczowa w leczeniu zaburzeń odżywiania takich jak: anoreksja, bulimia, czy kompulsywne jedzenie.
Interdyscyplinarne i holistyczne podejście oznacza, że w gabinecie FlinsMED (współpraca stacjonarna) oraz online współpracuję również z innymi specjalistami, takimi jak psycholog, czy fizjoterapeuci.
Nie rzadko kieruję pacjentów do lekarza rodzinnego, psychiatry czy też trenerów personalnych, aby zapewnić kompleksową opiekę zdrowotną. Taka współpraca pozwala na kompleksowe podejście do pacjenta, gdzie każdy aspekt zdrowia – fizyczny, psychiczny i emocjonalny – jest ważny i uwzględniany w procesie leczenia i poradnictwa psychodietetycznego.
Jakie główne, dodatkowe dziedziny składają się na moją pracę? Pierwsza z nich to oczywiście psychologia.
Uważam, że kluczowe w pracy psychodietetyka jest zrozumienie innych, psychologicznych czynników wpływających na zachowania żywieniowe, takich jak motywacja, odżywianie się całej rodziny czy emocje.
Pacjent podczas współpracy otrzymuje informacje na temat zdrowego odżywiania, interpretacji sygnałów głodu i sytości. Uczy się identyfikować i opisywać emocje, a także poznaje techniki radzenia sobie z emocjonalnym jedzeniem.
Jakie narzędzia wykorzystuję w swojej pracy?
Wykorzystuję elementy terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) w zaburzeniach odżywiania i stale się kształcę w tym kierunku. CBT to jedna z form terapii, pomocna pacjentom w identyfikowaniu i zmianie negatywnych myśli i przekonań związanych z jedzeniem.
Elementy mindfulness i coachingu: Techniki te są wykorzystywane do zwiększenia świadomości własnego ciała i np. sygnałów uczucia głodu/sytości.
Automonitoring i dziennik żywieniowy
Indywidualne i przykładowe plany żywieniowe w celu ułatwienia wprowadzenia zdrowych nawyków żywieniowych.
Kolejną dziedziną, połączoną z psychodietetyką jest oczywiście dietetyka i nauki o żywieniu.
Myślę, że obszerna wiedza na temat składników odżywczych, planowania diet, suplementacji, oceny stanu odżywienia pacjenta (np. analiza składu ciała, morfologia) jest kluczowa w prowadzeniu skutecznej dietoterapii.
Ja, w swojej praktyce zawodowej bazuję na Evidence Based Medicine (EBM), czyli medycynie opartej na faktach.
Przy podejmowaniu decyzji dotyczących opieki nad pacjentem korzystam z najlepszych, dostępnych mi dowodów naukowych. W dietetyce, takie podejście jest równie ważne, jak w innych dziedzinach medycyny, a przykłady jego zastosowania są liczne. Przytoczę tylko jeden przykład: mianowicie – wykorzystanie diety śródziemnomorskiej w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym. Podrzucam tylko dwa z naprawdę wielu porządnych badań [1], [2].
[1] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S000293431500546X
[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28684083/
Nie sposób nie wspomnieć o trzeciej, niezbędnej dziedzinie- po prostu: medycynie.
Współpraca z lekarzami, szczególnie w przypadkach, gdzie interwencje żywieniowe są częścią leczenia chorób takich jak cukrzyca, choroby serca czy choroby układu pokarmowego jest niezbędna.
Jak więc w praktyce wyglądają poszczególne etapy współpraca z psychodietetykiem? Wszystkie informacje na ten temat znajdziesz tutaj.
Przejdźmy teraz do tego w jaki „techniczny” sposób psychodietetyk może Ci pomóc? Tak sobie myślę, że najbardziej kluczowe są poniższe, wymienione przeze mnie punkty. Podkreślę, iż są to moje subiektywne, wnioski płynące z lat pracy z pacjentami.
1. Rozpoznawanie emocji:
Nauczenie się identyfikacji emocji, które prowadzą do określonych zachowań żywieniowych. Trzeba pomóc pacjentowi zrozumieć, jakie specyficzne sytuacje lub uczucia wywołują potrzebę sięgnięcia po jedzenie jako formę pocieszenia czy nagrody. Takie sposoby „pocieszania się” zazwyczaj prowadzą do nadwyżki kalorycznej i nadprogramowego pochłaniania jedzenia.
2. Zarządzanie emocjami bez kompensacji jedzeniem:
Wprowadzenie zdrowych metod radzenia sobie ze stresem i innymi emocjami. To może obejmować techniki relaksacyjne, regularną aktywność fizyczną czy techniki mindfulness, które pomagają odciągnąć uwagę od jedzenia.
3. Rozwijanie i uczenie się zdrowych nawyków żywieniowych:
Praca nad wprowadzaniem i utrzymywaniem zdrowych nawyków żywieniowych, które nie są motywowane przez chwilowe emocje. Tutaj niezbędna jest pomoc w planowaniu indywidualnych posiłków, które zaspokajają zarówno fizyczne, jak i emocjonalne potrzeby.
4. Wsparcie w leczeniu zaburzeń odżywiania:
Dla osób z zaburzeniami odżywiania, takimi jak anoreksja, bulimia czy kompulsywne jedzenie, psychodietetyka jest kluczowym elementem leczenia, który łączy interwencje dietetyczne z psychologicznymi.
5. Interwencja w zdrowie fizyczne, zadbanie o podstawy i zasoby.
Dieta ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie fizyczne. Badania wyraźnie pokazują, że emocjonalne jedzenie może prowadzić do cyklicznych wzorców nadmiernego spożywania jedzenia, co z czasem może przyczynić się do rozwoju chorób takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca oraz otyłość. Pracuję nad tym, aby pomóc osobom zrozumieć te wzorce i rozwijać zdrowsze relacje z jedzeniem. Wprowadzamy produkty i posiłki do diety, które poprawią stan fizyczny pacjenta.
Psychodietetyka oferuje głębokie spojrzenie na związek między naszym umysłem a ciałem, dając narzędzia, które pomagają osiągnąć zdrowie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Współpraca z psychodietetykiem może być wartościowym krokiem w kierunku zrównoważonego i zdrowego stylu życia, gdzie jedzenie służy nie tylko jako źródło energii, ale również jako źródło przyjemności i życia w równowadze.